Posiedzenie Komitetu
Pierwsze w tej kadencji posiedzenie plenarne Komitetu w trybie kontaktowym odbyło się 21 czerwca w Instytucie Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego w Sosnowcu. Poza radością ze spotkania osobistego, członkowie Komitetu wysłuchali referatu profesor Anny Pietranik podsumowującego jej analizę naukometryczną stanu nauk mineralogicznych w Polsce.
Wynika z niej, między innymi, stały wzrost liczby publikacji z udziałem pracujących w Polsce geochemików, mineralogów i petrologów nie tylko w międzynarodowych czasopismach z obszaru nauk mineralogicznych, ale także w czasopismach z innych dyscyplin i dziedzin nauki. Świadczy to o rosnącym znaczeniu badań geochemicznych i mineralogicznych w rozwiązywaniu problemów istotnych dla różnych obszarów nauki i techniki. Przy okazji okazało się, że naukowców parających się naukami mineralogicznymi jest w Polsce znacząco więcej niźli wynikałoby to z przynależności do Polskiego Towarzystwa Mineralogicznego.
Cennym uzupełnieniem analizy naukometrycznej będzie analiza udziału nauk mineralogicznych w konkursach NCN oraz wykaz najważniejszych osiągnięć nauk mineralogicznych w Polsce w ostatnich latach. Raport o stanie nauk mineralogicznych w Polsce będzie przedstawiony z końcem bieżącego roku. Dyskusja dotyczyła także wpisywaniu się badań prowadzonych w Polsce w główne trendy nauk mineralogicznych na świecie w kontekście inicjatywy: 100 Questions in Mineral Sciences. A Global Initiative to Identify Future research Challenges. Postanowiono rozpocząć realizację kolejnego zadania Komitetu, jakim jest sporządzenie bazy danych o dostępności dużej i unikalnej aparatury badawczej dla badań z zakresu nauk geochemiczno-mineralogicznych w Polsce.
Kolejne posiedzenie plenarne Komitetu odbędzie się w czwartym kwartale bieżącego roku.
Biuletyn
Zapraszamy do lektury 6 numeru Biuletynu Mineralogia, petrologia i geochemia w Polsce zamieszczonego w zakładce Biuletyn Informacyjny. Znajdziemy w nim, m.in. relację z IV Wyprawy Geofizycznej do stacji im. Dobrowolskiego na Antarktydzie z udziałem prof. Moniki Kusiak – sekretarz naszego Komitetu.
Posiedzenia KNM PAN
W dniach 27 i 29 kwietnia 2022 odbyły się w trybie zdalnym posiedzenia Komitetu. W ich trakcie przedstawiono stan prac nad Raportem o stanie nauk mineralogicznych w Polsce. Oprócz analizy naukometrycznej w Raporcie uwzględnione zostaną przykładowe osiągnięcia naukowe z udziałem polskich reprezentantów nauk mineralogicznych oraz ich aktywność grantowa.
Zbliżają się do końca prace Komisji ds. polskiego nazewnictwa minerałów. Ustalono reguły nazewnictwa i zaproponowano polskie brzmienia nazw 5775 minerałów z oficjalnej listy IMA. Komisja po zweryfikowaniu wszystkich nazw przedstawi w czerwcu ich listę do aprobaty wszystkich członków Komitetu. Lista będzie ogłoszona na stronach internetowych Komitetu Nauk Mineralogicznych PAN i Polskiego Towarzystwa Mineralogicznego.
W związku z ogłoszeniem przez International Mineralogical Association roku 2022 „Rokiem Mineralogii”, Komitet wspólnie z Polskim Towarzystwem Mineralogicznym zamierza podjąć działania w celu promocji i popularyzacji osiągnięć nauk mineralogicznych w Polsce.
Trwa nabór materiałów do czerwcowego (6) numeru Biuletynu: mineralogia, petrologia i geochemia w Polsce. Artykuły i komunikaty można nadsyłać do końca maja.
Następne posiedzenie Komitetu odbędzie się 21 czerwca w Instytucie Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego w Sosnowcu.
Biuletyn informacyjny
Zapraszamy do lektury piątego, marcowego numeru Biuletynu informacyjnego (zamieszczonego w zakładce Biuletyn informacyjny),
Nowi członkowie korespondenci PAN
Na plenarnym posiedzeniu Wydziału III, do którego należy Komitet Nauk Mineralogicznych, w dniu 4 lutego 2022 roku zaprezentowano sylwetki nowych członków korespondentów PAN, a wśród nich rekomendowaną przez KNM prof. dr hab. Agnieszkę Gałuszkę z Uniwersytetu im. Jana Kochanowskiego w Kielcach. Prof. dr hab. Agnieszka Gałuszka jest wybitną i uznaną geochemiczką specjalizującą się w problemach środowiskowych. Ma w tym zakresie znaczące osiągnięcia naukowe, m.in., przedstawienie nowatorskiej definicji tła geochemicznego uwzględniającego naturalną zmienność środowiska przyrodniczego wraz z opracowaniem kompleksowej metody wyznaczania wartości tego tła, wskazanie rekomendowanych wskaźników chemostratygraficznych Antropocenu, czy pionierskie wykorzystanie pierwiastków śladowych oraz stabilnych izotopów siarki, tlenu i wodoru do oceny wpływu kwaśnego drenażu wód kopalnianych na wody powierzchniowe i podziemne. Duże zainteresowanie na świecie wzbudziły prace jej współautorstwa z zakresu zielonej chemii analitycznej. Reprezentuje Polskę w Grupie Roboczej ds. Antropocenu przy Międzynarodowej Unii Geologicznej.
Biuletyn informacyjny
Zapraszamy do lektury czwartego, grudniowego numeru Biuletynu informacyjnego (zamieszczonego w zakładce Biuletyn informacyjny), w którym znajdziemy opis osiągnięć laureatów nagród Komitetu Nauk Mineralogicznych Polskiej Akademii Nauk i Polskiego Towarzystwa Mineralogicznego oraz wrocławskiego zespołu zajmującego się badaniami skał pochodzących z górnego płaszcza Ziemi. Niektóre z informacji zawartych w Biuletynie będą tłumaczone na język angielski i ogłaszane w poczytnym czasopiśmie Elements.
Zebranie plenarne Komitetu
W dniu 10 grudnia odbyło się kolejne plenarne posiedzenie KNM PAN poświęcone realizacji niektórych z zadań, jakie Komitet wyznaczył sobie w bieżącej kadencji. Profesor Anna Pietranik przedstawiła wstępne wyniki analizy naukometrycznej dorobku polskich naukowców zajmujących się naukami mineralogicznymi. Wynika z nich, że polscy mineralodzy w swojej strategii publikowania wyników badań wpisują się w trendy światowe, m.in. poprzez umieszczanie artykułów w czasopismach spoza obszaru nauk geologicznych, a obejmujących nauki o środowisku, fizykę, chemię, materiałoznawstwo, a nawet nauki społeczne. Wyraźnie rośnie liczba cytowań prac polskich mineralogów przez autorów zagranicznych, co wskazuje na rosnące znaczenie badań prowadzonych w polskich ośrodkach naukowych. Te i inne ustalenia wejdą w skład raportu o naukach mineralogicznych w Polsce, przygotowywanego w Komitecie Nauk Mineralogicznych.
Profesor Jan Parafiniuk przedstawił stan prac pięcioosobowego zespołu opracowującego katalog polskich nazw minerałów. Wobec niekonsekwentnej pisowni nazw minerałów w różnych podręcznikach, encyklopediach i słownikach oraz w różnych edycjach podręczników mineralogii tego samego autorstwa, często niezgodnej z zaleceniami Międzynarodowej Asocjacji Mineralogicznej (IMA), istnieje konieczność standaryzowania polskiego nazewnictwa minerałów. Zespół zaakceptował zasady polskiego nazewnictwa i zgodnie z nimi weryfikuje nazwy około 6 tysięcy minerałów. Katalog powinien zostać ogłoszony w połowie przyszłego roku na stronie Komitetu Nauk Mineralogicznych.
Biuletyn informacyjny
W zakładce Biuletyn informacyjny ukazał się trzeci numer, a w nim doniesienia o najnowszych odkryciach mineralogów i geochemików z polskich ośrodków naukowych, krótkie podsumowanie 3rd European Mineralogical Conference emc2020, która odbyła się w dniach 29 sierpnia - 2 września w Krakowie. Od tego numeru rozpoczynamy prezentację zespołów prowadzących badania mineralogiczno-petrograficzno-geochemiczne. Zachęcamy do lektury oraz do nadsyłania informacji o swoich dokonaniach.
Nagroda Naukowa Komitetu Nauk Mineralogicznych PAN
Kapituła Nagrody Naukowej im. prof. Marii Turnau-Morawskiej i prof. Kazimierza Smulikowskiego Komitetu Nauk Mineralogicznych PAN na posiedzeniu w dniu 9 lipca 2021r. w głosowaniu niejawnym postanowiła rekomendować dr hab. Marka Szczerbę profesora Instytutu Nauk Geologicznych PAN do Nagrody za osiągnięcie zatytułowane: Struktura i dynamika cząsteczek polarnych na powierzchni minerałów ilastych.
Nagroda Naukowa Komitetu Nauk Mineralogicznych PAN została ustanowiona w 2019 roku. Nagrodę w postaci medalu i dyplomu przyznaje Prezes PAN na wniosek Przewodniczącego Komitetu Nauk Mineralogicznych, a jej wręczenia dokonuje Dziekan Wydziału III na plenarnym posiedzeniu Wydziału.
Biuletyn informacyjny
W zakładce Biuletyn informacyjny ukazał się drugi numer, a w nim kilka doniesień o najnowszych odkryciach mineralogów i geochemików z polskich ośrodków naukowych. Zachęcamy do lektury oraz do nadsyłania informacji oswoich dokonaniach.
Nagroda Naukowa im. Ignacego Domeyki
W ślad za wiadomością o przyznaniu doktor Annie Potysz z Uniwersytetu Wrocławskiego zaszczytnej nagrody im. Ignacego Domeyki, przedstawiamy krótki autorski opis osiągnięcia zaprezentowanego na nadzwyczajnym posiedzeniu Wydziału III PAN w dniu 13 stycznia 2021r.
Nagroda Naukowa im. Stanisława Staszica
W ślad za wiadomością o przyznaniu profesorom B. Bagińskiemu i R. Macdonaldowi z Uniwersytetu Warszawskiego zaszczytnej nagrody im. Stanisława Staszica, przedstawiamy krótki opis ich osiągnięcia zaprezentowanego na nadzwyczajnym posiedzeniu Wydziału III PAN w dniu 13 stycznia 2021r.
Nagroda Naukowa im. Stanisława Staszica
Członek Komitetu Nauk Mineralogicznych prof. dr hab. Bogusław Bagiński otrzymał wraz z prof. Raymondem Macdonaldem (Uniwersytet Warszawski) prestiżową Nagrodę Naukową im. Stanisława Staszica za cykl publikacji dotyczących „przemian minerałów szeregu czewkinit-perrieryt (CGM), wywołanych przez oddziaływanie nań fluidów hydrotermalnych o zróżnicowanym składzie chemicznym”. Nagroda im. Stanisława Staszica przyznawana jest co dwa lata przez Sesję Plenarną Wydziału III PAN za wybitne osiągnięcia naukowe w zakresie Nauk o Ziemi przyczyniające się do wzrostu znaczenia nauki polskiej na arenie miedzynarodowej..
Nagroda Naukowa im. Ignacego Domeyki
Nagrodę Naukową im. Ignacego Domeyki przyznawaną co dwa lata przez Wydział III PAN za osiągnięcia z zakresu geologii i mineralogii otrzymała dr Anna Potysz z Instytutu Nauk Geologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego za badania nad biologicznie indukowanym wietrzeniem odpadów z hutnictwa miedzi.